Yaz ayları tatil, deniz, kumsal gibi güzellikleri de beraberinde getirir. Bunlar kulağa çok keyifli gelse de bazı tedbirsizlikler olumsuz sonuçlara neden olabilir. Özelliklede korunmasız yakalandığımız güneş… Avrasya Hastanesi Dermatoloji Uzmanı Dr. Hatice Deniz Yardımcı, güneş lekeleri için merak edilenleri sizler için anlattı.
İçimizi ısıtan güneş çokta masum değil…
Havaların da ısınmasıyla birlikte yüzünü gösteren güneş sandığınız kadar masum olmayabilir. Hangimiz güneşin altında saatlerce keyif yapmak istemeyiz ki,ancak güneşe korunmasız yakalanmak özellikle ellerde, yüzde ve güneşe maruz kalan diğer bölgelerde istenmeyen lekeleri de beraberinde getirebilir.
Güneş lekeleri birçok nedene bağlı olarak oluşabilir
Güneş lekelerinin oluşumunda birçok faktör yer almaktadır. Özellikle genetik yatkınlık ve UV ışınları en etkili nedenler arasında sayılabilir. Bunun dışında kozmetik uygulamalar, gebelik ve çeşitli ilaçlar da güneş lekesi oluşumuna etki etmektedir. Güneşe maruz kalan bölgelerde; kahverengi yamalar, benekli kahverengi noktalar ya da beyaz lekeler şeklinde belirtiler görülebilir.
Güneşle gelen lekeler; gebelik lekeleri, melazma, çiller ve solar lentigodur. Daha çok yüzde, ellerde, sırtta ve dekoltede görülürler.
Çiller, genetik faktörlere bağlı olarak ortaya çıkar ve genelde açık ten rengine sahip ve kızıl saçlı kişilerde bulunurlar. 5 mm çapında, yuvarlak veya oval kahverengi lekeler şeklinde olan çiller, sıklıkla yüzde, ellerde, kollarda ve göğüs kısmının üst tarafında görülürler. Güneş ışığına maruz kalınması durumunda ise vücut kendini korumak için daha çok çil üretir ve çiller daha çok belirginleşmeye başlar.
Daha çok 30’lu yaşlardan sonra rastlanılan Solarlentigo ise vücudun en çok yüz, el sırtı, omuzlar ve boyun gibi güneşe en çok maruz kalınan bölgelerinde görülür. Çillerden çok daha büyüktürler ve oval kahverengi ya da siyah lekeler şeklinde görülürler. Akut güneş yanıklarında görülme sıklığı artar.
Melazma, daha çok alın, yanak, burun üzeri, çene ve dudak üstünde görülen kahverengi lekelerdir. Güneşe bağlı olarak ortaya çıkar ve gebelik, doğum kontrol hapları, epilepsi tedavisi nedenleriyle oluşabilir. Melazmanın, yüzeysel, derin ve miks tip olmak üzere farklı şekilleri vardır ve lekenin derinliğine göre bir tedavi şekli uygulanır. Koyu tene sahip kişilerde görülme sıklığı fazladır.
Gebelik lekeleri, melazmanın hamilelik döneminde rastlanılan bir türüdür. Doğum sonrasında kendiliğinden geçer aksi durumda melazmanın tedavi yöntemlerinden biri uygulanabilir. Güneş ışığıyla daha da belirginleşirler.
Sıklıkla yüz, el sırtı ve gövdede ortaya çıkan çizgisel veya benekli kahverengi lekeler olan berloque egzama daha çok kadınlarda görülür. Bir takım bitkilerin, kozmetik ürünlerin cilde teması ve sonrasında güneş ışınlarıyla etkileşime girmesiyle ortaya çıkar.
Problem yaşamadan önlem alın!
Güneş lekelerinin sadece tatille özdeşleştirmek, saatlerce güneşlenmek ile ortaya çıktığını düşünmek son derece yanlıştır. Araç kullanırken, balkonda vakit geçirirken ya da yolda yürürken bile bu problemle karşılaşabiliriz. Güneş lekelerinin oluşumunu önlemeyi ya da hasarlı cildi onarmayı ancak doğru ve rutin teknikler uygulayarak gerçekleştirebiliriz. Bunlar;
- Öncelikle cilt tipine uygun ve düzenli olarak 30 UVA ve UVB SPF içeren cilt bakım ürünleri kullanılmalı,
- Güneş gözlüğü seçimi yaparken modaya uygunluğu değil işlevselliği göz önünde bulundurularak yapılmalı,
- Mümkünse pamuklu, nefes alan ve açık renkli kıyafetler tercih edilmeli,
- Güneş ışınlarının yoğun olduğu saatlerde cilt, güneşe doğrudan maruz bırakılmamalı,
- Parfümler direkt cilde değil kıyafet üzerinde kullanılmalı.
Güneşin sadece zararlı etkisinin olmadığını aynı zamanda vücudumuzun ihtiyacı olan D vitamini sentezine de yardımcı olduğunu biliyoruz. Ancak bu ihtiyacı karşılarken de güneşe çok fazla maruz kalmamakta fayda var.
Tedavi yöntemi
Güneş lekeleri, herkeste aynı oranda oluşamayacağı gibi lekelerin tedavi yöntemleri de farklılık gösterir. Tedaviden önce lekenin derinliği tespit edilmeli ve yaz-kış fark etmeksizin cilt tipine uygun güneş kremi kullanılmalıdır. Sonbahar aylarında daha çok Kimyasal Peeling, Fraksiyonel Karbondioksit Lazer tercih edilirken, yaz aylarında ise PRP ve leke mezoterapisi yöntemleri tercih edilmektedir.