2 Şubat 1923’te toplumsal kalkınma sürecinde kadının yeri ve önemine dikkat çekebilmek için ulu önder Mustafa Kemal Atatürk tarafından düzenlenen Kadın Kongresi 100 yıl sonra yeniden aynı gün “Kadın ve İktisat Kongresi” adıyla toplandı. Kadın hakları ve kadınlara yönelik çalışmalar yürüten çok sayıda temsilci, geleceğin Türkiyesi’nin iktisat politikalarına yön vermek için fikir ve önerilerini sunmaya başladı. Kongre gün boyu sürecek.
İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından “Geleceğin Türkiyesi’ni inşa ediyoruz” sloganıyla 15-21 Şubat tarihlerinde düzenlenecek İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi’nin ilk forumu olan “Kadın ve İktisat Kongresi” Ahmed Adnan Saygun Sanat Merkezi’nde başladı. Tam 100 yıl sonra 2 Şubat’ta yeniden düzenlenen kadın forumunda kadın hakları ve kadınlara yönelik çalışmalar yürüten çok sayıda temsilci, geleceğin Türkiyesi’nin iktisat politikalarının inşası için fikir ve önerilerini sunmaya, projelerini paylaşmaya başladı. Forumun açılışında “İstanbul Sözleşmesi Yaşatır” sloganları atıldı. Forum gün boyu devam edecek.
Sezgin: “Bugün büyük bir adım atıyoruz”
İdil Türkmenoğlu moderatörlüğündeki forumun açılışında konuşan İzmir İş Kadınları Derneği (İZİKAD) Yönetim Kurulu Başkanı Betül Sezgin, “Çok heyecanlıyım. Çok güzel bir görüntü var karşımda. Dünyada kesin olan tek şey geçmiştir, üzerinde çalışmış olduğumuz tek şey ise gelecektir. Farklılıklardan ilham alan bu kongrede olmaktan gurur duyuyorum. Ortak hayalimizi İzmir’de gerçekleştirdiğimiz için Tunç Soyer’e teşekkür ediyorum. Bugün büyük bir adım atıyoruz. Bugün elimizden gelenin en iyisini yapmakla başlayacağız” dedi.
Kılıç: “Biz kadınlar asla hayallerimizden vazgeçmeyeceğiz”
100 yıl önce aynı tarihte yapılan Kadın Kongresi’nin yeniden düzenlenmesinden gurur duyduğunu ifade eden Ege Yönetim Danışmanları Derneği (EgeYDD) Yönetim Kurulu Başkanı Pınar Kılıç “Sorunların değil, çözüm önerilerinin masaya yatırıldığı bu forumda sizlerle birlikte olmak çok önemli. Ülkemizin yüzde 86’sı hayal kurmaktan vazgeçti ama biz kadınlar asla hayallerimizden vazgeçmeyeceğiz. Ülkemde ikinci cins olarak anılan kadının, bugün birlikte oluşturacağımız kararlarla geleceğini inşa edeceğiz” şeklinde konuştu.
Aşkıner: “Başarı hikayelerini anlatmamız gerek”
Ege İş Kadınları Derneği (EGİKAD) Yönetim Kurulu Başkanı Şahika Aşkıner ise konuşmasında “Uzun yıllardan beri ülkemizde kadın girişimciliğin desteklenmesiyle ilgili çabalarımız bulunuyor. Kadın girişimciliğini, kadın başarı hikâyelerini anlatmamız gerek. Bu çok önemli bir şey” diye konuştu.
Zorlu: “Cinsiyetçi kalıpların kaldırılması gerek”
ESİAD Yönetim Kurulu Başkanı Sibel Zorlu, Türkiye’nin Küresel Cinsiyet Eşitsizliği endeksinde 146 ülke arasında 124’üncü sırada olduğunu belirterek şunları söyledi: “İstihdama, siyasete ve karar alma mekanizmalarına kadının katılımı düşük. Önce, cinsiyetçi kalıpların ve bu kalıplardan doğan önyargıların ortadan kaldırılması lazım. Her kademede eğitim müfredatının toplumsal cinsiyet eşitliğine duyarlı şekilde planlanması gerek. Bu konuda devlete büyük görevler düşüyor.”
Kestelli: “Asla vazgeçmeyin, mücadele edin”
İzmir Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Başkanı Işınsu Kestelli de “Tarlalarda genelde kadınları görüyoruz, çoğu zaman sigortaları olmuyor. Yarım güçle tam verim elde edemeyiz. Asla vazgeçmeyin. Mücadele edin” ifadelerini kullandı.
Soyer: “Kadın bilge olandır”
“Kadın ve İktisat Kongresi” kapsamında “İkinci Yüzyıla Girerken” başlığıyla yapılan oturumda konuşan İzmir Köy-Koop Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Neptün Soyer ise “M.Ö. 12000’de kadın tarım yapıyor, buğdayı ekmeğe dönüştürerek insanlığı doyuruyor. Tarımın bulunuşunun tasvir edildiği Şanlıurfa Arkeoloji Müzesi’nde de hep kadın figürleri karşımıza çıkıyor. Kadın olmazsa tarım olmaz, üretim yapılamaz. Buğdayı ilk yetiştiren de kadın, ekmeği ilk defa yapan da kadın. Tarımın sürekliliğini başlatarak insan hayatının göçebelikten yerleşik hayata geçmesini sağlayan da. Tarımın nasıl yapılacağının yanı sıra doğadan nelerin toplanacağı, nasıl kullanılacağı bilgisine deneyerek ulaşmıştır. Koca kadındır o. Kocamış kadın. Yani bilge olan” dedi.
“Tarımda çalışanların yüzde 48’i kadındır”
Kadın ve tarım tarih boyunca nasıl ayrılmadıysa günümüzde de yoğun bir ilişki içinde olduğunu belirten Neptün Soyer, “Ancak özellikle kırsal kesimde, hane halkının geçinmesinde kadınların emek yoğun çalışması göz ardı ediliyor. Kadınlar sabahtan öğleye tarlada, günün kalan kısmında ise evde çalışıyor. Kadının hayvancılıkta da payı çok büyüktür. Hayvanların bakımından, doğumuna kadar her şeyiyle ilgilenir. Elde ettiği eti ve sütü nasıl değerlendireceğini de kadın bilir. Günümüzde ustaların çoğu erkek olsa da insanlar tarih boyunca bilge kadınların ellerinden yemişlerdir lezzetli peynirleri. Kadınlar birer gastronomi uzmanıdır aslında. Hem tüm yiyecekleri değerlendirir hem de yeni tatlar yaratır. Ülkemizde farklı sektörler incelendiğinde çalışan kadın nüfusunun erkek nüfusuna neredeyse eşit olduğu tek sektörün tarım olduğu görülür. Tarımda çalışan kişilerin yüzde 48’i kadın, yüzde 50’si de erkektir. Bu alana en yakın sektör hizmet sektörüdür ki, o sektörde çalışan kadın oranı sadece yüzde 28’dir” şeklinde konuştu.
“Beraber mücadele edersek refah seviyemiz artar”
Böylesi önemli görevleri üstlenen kadınların ne yazık ki sosyal güvenlik uygulamalarından yoksun olmak, yoksullukla baş başa kalmak, emek yoğun işlerde çalışmak gibi birçok sorunu olduğunu belirten Neptün Soyer, sözlerine şöyle devam etti: “Tarım sektöründe çalışan kadınların sosyal güvencesiyle ilgili bazı kazanımlar sağlandı. Ancak bu konuya toplumda daha çok dikkat çekilmesi gerekiyor. Size tarım sektörünü anlatıyor olsam da bu durum tüm sektörler için geçerli. Kadınlar iş yaşamında verdikleri emeğin karşılığını alamadıkları gibi, ev içinde aldıkları sorumluluklar da tamamen görmezden geliniyor. Karar süreçlerinde kadınların olamaması alınan kararların maalesef yarım olması demek. Doğru kararlar eşit düşünerek, birlikte karar vererek, birbirimizi dinleyerek mümkün. Kadınların haklarını konuşurken yaptığımız en büyük hatalardan biri kadınlara odaklanıp erkeklik normlarının konuya etkisini atlamamızdır. Bakış açımızı değiştirmeliyiz. Kadınlar güçlendirilmeli ancak bu sırada erkekler de toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda bilinçlendirilmeli. Kadınların her alanda daha güçlü olabilmesi için hep beraber mücadele edebiliriz. Ancak bu şekilde refah seviyemiz artırabilir, adil ve huzurlu bir hayat yaşayabiliriz.”
Çerkezoğlu: “İkinci yüksek işsizlik kategorisi ise geniş tanımlı kadın işsizliği”
Türkiye’nin en temel sorunlarından birinin işsizlik olduğunu ifade eden Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, “Türkiye’de kadın emeği düşük ücret ve ayrımcılıkla karşımıza çıkıyor. Bütün işsizlik türlerine baktığımızda genç işsiz rakamları çok yüksek. İkinci yüksek işsizlik kategorisi ise geniş tanımlı kadın işsizliği. Kasım 2022’de geniş tanımlı kadın işsizliği yüzde 23,9’dur. Salgın döneminde diğer işsizlik kategorilerine göre kadın işsizlik türleri genele göre çok daha yüksek gerçekleşti ve bu eğilim devam ediyor. İşgücü piyasalarında var olan toplumsal cinsiyet eşitsizliği
daha da derinleşiyor. Kadınlarda nitelikli istihdam düşük. Asgari ücret ile kadınların ortalama ücretleri arasındaki fark giderek azalıyor. Türkiye’de kadınların yüzde 60’ı asgari ücret civarında bir rakamla çalışıyor” dedi.
Toplumsal cinsiyet eşitliği vurgusu
Kadınların toplumsal cinsiyet temelli şiddet ve taciz ile karşı karşıya olduğunu da vurgulayan
Arzu Çerkezoğlu, kadınların üzerinden bakım yükünü alacak sosyal politikalar uygulanması gerektiğine dikkat çekti. Çerkezoğlu, “Kreşlerin sayısı artırılmalı. Tüm sanayi bölgelerine kreş açma zorunluluğu getirilmeli. Cinsiyetçi istihdam ve cinsiyetçi işbölümü sonlandıracak çalışmalar gündeme alınmalı. Kadın emeğinde niteliksiz istihdam ve adil olmayan ücret uygulamalarıyla mücadele edilmeli. Kadınların annelik hali nedeniyle ücret kaybı önlenmeli. Yönetmeliklerde kadın üzerinden tanımlanan doğum sonrası bakım izinleri, ebeveyn izinlerine dönüştürülmeli. Kadınlar için esnek güvencesiz işler değil, tam zamanlı ve güvenceli işler yaratılmalı” dedi.
Aktar: “Paydaş olmalıyız”
TÜRKONFED Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve İş Dünyasında Kadın (İDK) Komisyonu Başkanı Reyhan Aktar, “Eğitimden istihdama ve çok yönlü politikaya kadar pek çok konuyu burada konuştuk. Bu alanlarda kadınları güçlendirmeyi destekliyoruz. Biz kadınlar her güçsüzün yanında gücüne güç katmak için varız. Bu yüzyılda artık takip eden değil, paydaş olmalıyız” dedi.
50’den fazla kadın derneği forumda bir araya geldi
Tüpraş’ın tema sponsoru olduğu “Kadın ve İktisat Kongresi”, Batı Anadolu Sanayici ve İş İnsanları Dernekleri Federasyonu’nun (BASİFED) ortaklığı ve Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu’nun (TÜRKONFED) desteğiyle yapılıyor. Birçok farklı meslek grubundan kadının bir araya geldiği foruma İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer ve eşi İzmir Köy Koop Birliği Başkanı Neptün Soyer, CHP İzmir İl Başkanı Şenol Aslanoğlu’nun eşi Duygu Aslanoğlu, Karaburun Belediye Başkanı İlkay Girgin Erdoğan, Çeşme Belediye Başkanı Ekrem Onan’ın eşi Nuriş Onan, Bayraklı Belediye Başkanı Serdar Sandal’ın eşi Aylin Sandal, Seferihisar Belediye Başkanı İsmail Yetişkin’in eşi Fatma Yetişkin, Kemalpaşa Belediye Başkanı Rıdvan Karakayalı’nın eşi Lütfiye Karakayalı, Ödemiş Belediye Başkanı Mehmet Eriş’in eşi Selma Eriş, Batı Anadolu Sanayici ve İş İnsanları Dernekleri Federasyonu (BASİFED)Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Ali Kasalı, İZİKAD Yönetim Kurulu Başkanı Betül Sezgin, Ege YDD Yönetim Kurulu Başkanı Pınar Kılıç, ESİAD Yönetim Kurulu Başkanı Sibel Zorlu, EGİKAD Yönetim Kurulu Başkanı Şahika Akıner, DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu, EGEKOOP Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Aslan, DİSK Ege Bölge Temsilcisi Memiş Sarı, araştırmacı- yazar Bekir Ağırdır, ulusal ve uluslararası düzeyde çalışma yürüten 50’den fazla kadın derneği temsilcisi katıldı.
Köklü sponsor ve destekçilerle düzenleniyor
İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi’nin tema sponsorlarından Tüpraş, uzun yıllardır kadınların iş yaşamında daha fazla yer alabilmesi amacıyla çalışmalar yürütüyor.
“Kadın ve İktisat Kongresi”nin ortağı olan Batı Anadolu Sanayici ve İş İnsanları Dernekleri Federasyonu’nun (BASİFED) bünyesinde 12 dernek, 2 bin üye ve 5 bine yakın işletme yer alıyor. BASİFED, Türkiye dış ticaretinin yüzde 4’ünü, tarım ve kamu dışı kayıtlı istihdamın ise yüzde 2’sini sağlayarak 35 bin kişiye istihdam alanı sağlıyor.
Etkinliğe katkı gösteren TÜRKONFED, 30 federasyon, ulusal ve uluslararası 300’den fazla dernek ile 60 bini aşkın şirketi çatısı altında topluyor. TÜRKONFED, üye tabanı ile toplam (enerji dışı) dış ticaretin yüzde 83’ünü, tarım ve kamu dışı kayıtlı istihdamın ise yaklaşık yüzde 55’ini sağlıyor.
Kongre 15 Şubat’ta başlıyor
Sivil, şeffaf ve tam katılımcı bir girişim olarak tasarlanan İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi, 15-21 Şubat 2023 tarihleri arasında yapılacak. Kongrenin sonucunda yeni yüzyıla yön verecek politika önerileri tüm Türkiye ile paylaşılacak.
Kongrenin sekretaryası İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı İzmir Planlama Ajansı (İZPA) tarafından yürütülüyor. İkinci Yüzyılın İktisat Kongresi ile ilgili ayrıntılı bilgi ve etkinlik takvimi için iktisatkongresi.org‘u ziyaret edebilirsiniz.
