COVID-19 pandemisi, tüberküloz ölümlerini artırdı.
Dünya yaklaşık 2 yıldır Covid- 19 pandemisiyle uğraşıyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün tahminlerine göre, Dünya genelinde 2022 yılının başından itibaren Covid- 19’dan kaynaklı ölüm sayısının 5 milyonu aştığı ifade ediliyor. Türkiye’de ise bu sayı resmi kayıtlara göre 80 bini aşmış durumda.
Altınbaş Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu, Öğr. Gör. Merve Zıvalı, 5-11 Ocak Dünya Verem Savaş haftası olduğunu hatırlatarak, Covid- 19 pandemisinin, tüberküloz hastaların tedavi süreçlerini etkilediğini ve tüberküloz ölümlerinde artış yaşandığına dikkat çekti. Dünya Sağlık Örgütü’nün 2020 verilerine göre sadece tüberkülozdan ölenlerin sayısının 1,5 milyon olduğunu ifade etti.
Öğr. Gör. Merve Zıvalı, tüberkülozu aktif geçiren bir bireyin ek olarak Covid–19’a yakalanması ile hastalığın seyrinin daha ağır seyretmesine neden olabileceğini belirtti.
Tüberküloz kaynaklı ölümler, son 10 yıl içinde ilk defa artış gösterdi…
Merve Zıvalı, pandeminin ülkede çok yüksek oranlarda görülmesinin, sağlık sektörüne yeteri kadar ekonomik katkı sağlanamaması birçok hastalık gibi tüberkülozun tedavisinde de gecikmelere ve hatta yetersiz tedavilere neden olduğunu dile getirdi. Sağlık sistemi kaynaklarının ve çalışanlarının Covid-19 hastalarına yoğunlaşması ile hastaların izolasyon ve kısıtlamalar nedeniyle sağlık sistemine erişemediğine dikkat çekerek, diğer hastalıkların teşhis ve tedavilerinin gecikmesine yol açtığına işaret etti. Zıvalı, “Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Covid-19 ile mücadelenin sağlık sisteminde oluşturduğu boşluk nedeniyle dünyada tüberküloz kaynaklı ölümlerin son 10 yıl içinde ilk defa artış gösterdiğini ifade ediyor.” dedi.
Merve Zıvalı, ayrıca Türk Toraks Derneği’nin yaptığı açıklamaya da atıfta bulunarak, Covid-19 salgınının, tüberküloz hastalarına ulaşılmasını ve tedavisini etkilediğini, buna bağlı olarak da tedavilerde aksaklıklara neden olduğunu söyledi. Buna göre, Dünya genelinde Tüberküloz tanı ve tedavisinde %20 civarında düşüş meydana geldiği ifade ediliyor diyerek mevcut durumun altını çizdi.
“Yataklı servislerin ve polikliniklerin yükü hafifletilmeli”
Pandemilerin sağlık sistemine ek yük oluşturmasının beklenen bir durum olduğunu anlatan Merve Zıvalı, “Kronik hastalığı olanlar ya da farklı sağlık problemleri olanlar maalesef sağlık sistemine erişimde sorun yaşıyor. Hatta ölüm oranları artıyor” dedi. Hastanelerde acilen, yataklı servislerin ve polikliniklerin iş yükünün azaltılması gerektiğini belirten Merve Zıvalı, pandemi ile mücadelede koruyucu sağlık hizmetlerinin, aşılama ve korunma tedbirlerine uyularak saha merkezli yapılmasını önerdi. Vatandaşların da tüm tedbirlere uyarak, Covid’den korunmasının da sağlık sisteminin yükünün hafifletilmesine katkıda bulunmasının önemini vurguladı.
“Öksürme, hapşırma hatta konuşma ile bile bulaşıyor”
Tüberküloz öksürme, hapşırma veya konuşma ile havaya karışan basillerin solunum yolu ile sağlıklı bir insanın akciğerlerine ulaşması ile bulaştığını belirten Merve Zıvalı, özellikle HIV taşıyan, yetersiz beslenen, şeker hastası ve hatta sigara içen bireylerin bağışıklık sisteminin zayıflaması sonucu tüberküloz olma riskinin artığını söyledi. Bakterinin kan dolaşımı ve damar yoluyla böbrekler, omurga ve beyin gibi vücudun diğer organlarına da yayılabildiğini anlattı. Hastaların, iyi tedavi edilmemesi sonucu ise akciğer kanseri olma ihtimallerinin de yükseldiğini, oluşan akciğer hasarı sonucu Covıd- 19 hastalığını da daha ağır geçirmelerine ve hatta ölüme neden olabileceği hatırlatmasında bulundu.
Bu belirtilere dikkat…
Hastalığın belirtileri hakkında da bilgi veren Merve Zıvalı, “Üç haftadan daha fazla devam eden öksürük, kanlı öksürme, göğüs ağrısı, nefes alma sırasında ağrı, yorgunluk, halsizlik, ateş, gece terlemeleri, titreme nöbetleri, istem dışı kilo kaybı, iştahsızlık vb yaşıyorsanız acilen doktorunuza başvurun” uyarısında bulundu.
BCG Aşısı hayatı önem taşıyor …
Tüberkülozun toplumda yayılmasını engellemek için BCG (Calmette- Guerin) aşısının zorunlu yapıldığını dile getiren Merve Zıvalı, “Ülkemizde de Bağışıklama Programına göre doğumdan sonraki 3. ayda BCG aşısı yapılması önerilir. Hayat boyu sadece bir kez uygulanması yeterli gelmektedir. Özellikle enfekte kişi öksürme, hapşırma, gülme gibi faaliyetlerde mutlaka ağzını bir mendil yardımı ile kapatmalı ve hasta odası sık sık havalandırılmalıdır” dedi.
Merve Zıvalı, ayrıca enfekte bireyin kullandığı her malzemenin şahsi olması ve uygun koşullarda dezenfekte edilmesi gerektiğini söyledi. Aktif tüberkülozu olan bir bireyin odasına giren diğer bireylerin koruyucu kıyafetlerini giymeleri ve odada çok fazla vakit geçirmemeleri önerdi.
Veremli kişilerin, Covid-19 riskini azaltmak için Maske-Mesafe-Hijyen ve İzolasyon şart
Merve Zıvalı son olarak veremli kişilere, Covid-19 hastası olan bireyler ile yakın temastan kaçınmaları gerektiğine vurgu yaparak önemli uyarılarda bulundu. “Yeterli ve dengeli beslenme, bağışıklık sistemini güçlendirme alınması gereken tedbirlerin başında yer alıyor. Hastaların mutlaka karantinada kalmaları, el hijyenine dikkat etmeleri, tüberküloz tedavisini ihmal etmemeleri önemli. Yakınlarına ise zor bir duygusal durum olsa da hastane ziyaretlerinden kaçınmalarını, koruyucu ekipman ve hijyene mutlaka dikkat etmelerini öneriyoruz.” ifadelerini kullandı.
